ความมุ่งหมาย
พิธีเบิกพระเนตรเป็นพิธีที่กระทำขึ้นหลังจากได้ทำการหล่อพระพุทธรูป และประดิษฐานไว้ในที่อันสมควรแล้ว ก่อนจะให้พุทธศาสนิกชนทำการกราบไหว้ นิยมนำมาประกอบพิธีเบิกพระเนตร เพื่อเป็นการประกาศให้ทราบว่าพระพุทธรูปนั้นมีความศักดิ์สิทธิ์สมควรแก่การสักการบูชาเพื่อความเป็นสิริมงคลต่อไป
การเตรียมการ
– สำลีอบควันหอม
– น้ำพระพุทธมนต์
– แป้งเจิม
การปฏิบัติ
ประธานในพิธี – จุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย กราบ ๓ ครั้ง
พิธีกร – อาราธนาศีล – รับศีล
ประธานสงฆ์
– ทำพิธีเบิกพระเนตร โดยมีขั้นตอนปฏิบัติ ดังนี้
– บริกรรมคาถาบทที่ ๑ ดังนี้
พุทโธ โลกัง วิทูกะระณัง อะระหัง พุทโธ พุทธัสสะ โลกะวิทู
– ใช้สำลีอบควันหอม หรือชุบน้ำพระพุทธมนต์ปาดจากหัวพระเนตรไปทางหางพระเนตรพระพุทธรูป
– บริกรรมคาถาที่ ๒ ดังนี้
สะหัสสะสีเสปิ เจ โปโส สีเส สะตังมุขา มุเข มุเข สะตังชิวหา ชีวะกัปโป มะหิทธิโก นะ สักโกติ จะ วัณเณตุง นิสเสสัง สัตถุโน คุณันติ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ
– ทำพิธีเจิมผ้าทิพย์ ๓ จุด (เจิมจุดแรก พระสงฆ์เจริญชัยมงคลคาถา)
– บริกรรมคาถา ว่า ปะฏิมายะ พุทโธ อิทธิฤทธิ พุทธะ นิมิตตัตตัง อุปปันนัง โหตุ มะ อะ อุ อุ อะ มะ
– ถ้าเจิม ๕ จุด ให้บริกรรมต่อว่า นะโม พุทธายะ แล้ว บริกรรมด้วยคาถาต่อ
สะหัสสะเนตโต เทวินโท ทิพพะจักขุง วิโสธะยิ ปาปะคะระหี อะยัง ปาโล อาชีวัง ปะริโสธะยิ สะหัสสะเนตโต เทวินโท ทิพพะจักขุง วิโสธะยิ ธัมมะคะรุโก อะยัง ปาโล นิสินโน สาสะเน ระโต สหัสสะเนตโต เทวินโท เทวะรัชชะสิรีธะโร สังขิปิตตะวานะ ตัง มัคคัง ขิปปัง สาวัตถิมาคะมิ
หมายเหตุ
พิธีเบิกพระเนตรพระพุทธรูปที่กล่าวมานั้นเป็นแนวหนึ่งในหลายแนวที่โบราณบัณฑิตท่านใช้กันมา หากจะใช้คำอื่นที่มีความหมายดีเหมาะสมก็ถือว่าใช้ได้ทั้งนั้น แต่ควรจะเป็นคำสรรเสริญคุณพระพุทธเจ้าโดยตรงจะเหมาะสมกว่า